Đây là cuộc điện đàm đầu tiên giữa ông Tập và Tổng thống Mỹ kể từ khi nhà lãnh đạo Trung Quốc có cuộc điện đàm với cựu Tổng thống Donald Trump vào tháng 3 năm ngoái. Kể từ đó, quan hệ giữa hai nước đã giảm xuống mức tồi tệ nhất trong nhiều thập kỷ.
Ở cuộc nói đầu tiên, Tổng thống Biden nói với ông Tập rằng ưu tiên của Hoa Kỳ là bảo tồn một khu vực Ấn Độ Dương – Thái Bình Dương tự do và cởi mở và “nhấn mạnh những lo ngại cơ bản của ông về các hoạt động kinh tế cưỡng bức và không công bằng của Bắc Kinh, chính sách ở Hồng Kông, vấn đề nười Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, và các hành động ngày càng quyết đoán trong khu vực, bao gồm cả đối với Đài Loan”, Nhà Trắng cho biết trong một tuyên bố.
Ông Biden và ông Tập cũng đã trao đổi quan điểm về việc chống lại đại dịch COVID-19, cũng như về những thách thức chung của biến đổi khí hậu và ngăn chặn phổ biến vũ khí – ám chỉ mong muốn của Hoa Kỳ hợp tác với Bắc Kinh trong việc thuyết phục Triều Tiên từ bỏ vũ khí hạt nhân, Nhà Trắng cho biết.
Một quan chức cấp cao của chính quyền Biden cho biết trước cuộc gọi rằng, Tổng thống Biden sẽ “thực tế, cứng rắn, sáng suốt” trong cuộc điện đàm với ông Tập, nhưng muốn đảm bảo hai người họ có cơ hội trao đổi cởi mở dù Hoa Kỳ bày tỏ quan ngại về hành vi của Trung Quốc.
Quan chức này cho biết lời kêu gọi được đưa ra vào thời điểm mà Hoa Kỳ tin rằng họ đang ở thế mạnh, sau khi tham vấn với các đồng minh và đối tác, để nêu ra những lo ngại cốt lõi về “các hoạt động gây hấn và lạm dụng” của Trung Quốc.
Trong những tháng tới, chính quyền Biden sẽ xem xét việc bổ sung “các hạn chế có mục tiêu mới” đối với một số mặt hàng công nghệ nhạy cảm xuất khẩu sang Trung Quốc với sự hợp tác của các đồng minh và đối tác, quan chức này cho biết.
Ông cũng cho biết sẽ không có động thái nhanh chóng để dỡ bỏ thuế quan thương mại của chính quyền Trump trước đây đối với Trung Quốc, mà sẽ tham vấn nhiều hơn với các đồng minh về cách giải quyết vấn đề mất cân bằng thương mại với Bắc Kinh.
Cuộc gọi giữa Tổng thống Joe Biden và Chủ tịch Tập Cận Bình diễn ra sau khi Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken nói chuyện qua điện thoại với nhà ngoại giao hàng đầu của Trung Quốc Dương Khiết Trì vào thứ Sáu (5/2). Đây là cuộc trao đổi cấp cao đầu tiên được công bố giữa các nhà ngoại giao hàng đầu của hai nước kể từ khi cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo gặp ông Dương ở Hawaii vào tháng 6 năm ngoái.
Trong cuộc điện đàm giữa hai nhà ngoại giao hàng đầu của Mỹ và Trung Quốc, ông Blinken nói rằng Washington sẽ ủng hộ nhân quyền ở Tân Cương, Tây Tạng và Hồng Kông – tất cả các vấn đề mà ông Dương cảnh báo trước đó rằng Hoa Kỳ nên tránh xa.
Trước cuộc điện đàm của ông Biden, ông Tập đã gửi lời chúc mừng tới ông Biden sau khi đắc cử Tổng thống dù trong suốt chiến dịch tranh cử Tổng thống đảng Dân chủ đã gọi ông Tập là “côn đồ” và tuyên bố sẽ dẫn đầu một nỗ lực quốc tế nhằm “gây áp lực, cô lập và trừng phạt Trung Quốc”.
Trong bài phát biểu về chính sách đối ngoại đầu tiên trên cương vị Tổng thống Mỹ, ông Joe Biden gọi Bắc Kinh là “đối thủ cạnh tranh mạnh mẽ nhất” của Washington, và chính quyền của ông sẽ tiếp tục đường lối cứng rắn mà ông Trump đã áp dụng.
Khẳng định trong một cuộc phỏng vấn trên kênh CBS rằng, ông Biden nói rằng mối quan hệ này sẽ có đặc điểm là “cạnh tranh gay gắt” và ông sẽ không vội vàng tham gia.
Quyết định điện đàm của Joe Biden với ông Tập được đưa ra sau khi một số đồng minh và đối tác của Mỹ cam kết sẽ hợp tác để đứng lên đối đầu với Bắc Kinh.
Tại cuộc điện đàm, Tổng thống Biden cho biết chính quyền của ông bày tỏ hy vọng hợp tác với Trung Quốc về các ưu tiên chính sách như biến đổi khí hậu.
“Tôi đã nói với ông ấy rằng tôi sẽ làm việc với Trung Quốc khi nó có lợi cho người dân Mỹ”, ông Biden nói trên Twitter sau cuộc gọi.
Ông Biden cũng nhấn mạnh mối quan hệ mà ông đã thiết lập với Chủ tịch Tập Cận Bình khi ông còn là Phó Tổng thống dưới thời Barack Obama. Tổng thống đương nhiệm của Mỹ cho biết ông từng có 24-25 giờ họp riêng với ông Tập Cận Bình trong thời gian ông làm Phó Tổng thống và đã đi 17.000 dặm cùng với Chủ tịch Trung Quốc. Tổng thống Biden mô tả ông Tập vừa “rất tươi sáng” và “rất cứng rắn”.
Sau cuộc điện đàm giữa hai nguyên thủ quốc gia, các quan chức Trung Quốc đã bày tỏ sự lạc quan thận trọng rằng mối quan hệ sẽ được cải thiện dưới thời Tổng thống Biden và thúc giục Washington nên “thỏa hiệp với Trung Quốc”.
Thời báo Hoàn cầu và tờ Nhân dân Nhật báo cho biết, họ mong đợi chính quyền Biden tiếp tục đối thoại cứng rắn trong khi cải thiện hợp tác trong một số lĩnh vực.
Trong quá khứ, cựu Tổng thống Trump tìm cách lôi kéo Trung Quốc trong phần đầu của nhiệm kỳ tổng thống, nhưng cuộc điện đàm đầu tiên của ông với ông Tập cũng không diễn ra cho đến hơn hai tuần sau khi ông nhậm chức, vào ngày 6 tháng 2 năm 2017, theo giờ Washington.
Trong những tuần đầu sau khi nhậm chức, Tổng thống Biden tập trung thúc đẩy ngoại giao qua điện thoại với các đồng minh của Mỹ, gồm lãnh đạo Canada, Mexico, Anh, Pháp, Đức, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia và Tổng thư ký NATO. Ông Biden cũng điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin.
